Co może zrobić mój lekarz?

Lekarz rodzinny powinien być pierwszym punktem kontaktu w kwestiach związanych z ogólnym stanem zdrowia. Natomiast jeśli Twoje objawy są związane z kondycją Twojego serca, lekarz prawdopodobnie skieruje Cię do specjalisty w dziedzinie chorób serca, czyli do kardiologa. Możliwe jest również otrzymanie skierowania do elektrofizjologa – kardiologa specjalizującego się leczeniu zaburzeń rytmu serca.

Testy i badania

Najpierw ustala się możliwą przyczynę migotania przedsionków. W tym celu lekarz zaleca serię badań, których rodzaj zależy od stanu zdrowia pacjenta.

Wykonanie elektrokardiogramu (EKG) polega na rejestracji zapisu aktywności elektrycznej oraz rytmu serca. Badania EKG są nieinwazyjne, bezbolesne, przeprowadzane w szpitalu lub przez lekarza rodzinnego i zwykle zajmują około pięciu minut. Elektrody w postaci niewielkich naklejek są umieszczane na ramionach, klatce piersiowej i nogach pacjenta, a elektrokardiogram rejestruje rytm serca i przedstawia go jako fale na monitorze lub na papierze.

W przypadku podejrzenia migotania przedsionków, które trwa tylko przez krótki okres czasu, zwykle przeprowadzane jest monitorowanie akcji serca. Na klatkę piersiową pacjenta naklejane są cztery elektrody połączone cienkimi przewodami z małym, przenośnym urządzeniem rejestrującym, które zakłada się na pasek lub na szyję pacjenta. Urządzenie monitoruje pracę serca przez 24–48 godzin. W niektórych szpitalach od niedawna stosuje się specjalny plaster EKG z wodoodpornym klejem, który można nosić przez 7–14 dni.

USG serca (echokardiografia przezklatkowa) to badanie, w którym uzyskuje się ruchome obrazy struktur serca i ocenia wielkość i siłę mięśnia sercowego oraz funkcjonowanie zastawek. USG serca jest bezbolesne i zajmuje około 15–20 minut.

Jeśli lekarz potrzebuje dokładniejszego obrazu pracy serca, może zlecić echokardiografię przezprzełykową (TEE). Urządzenie do TEE ma postać elastycznej sondy, która jest wprowadzana przez jamę ustną do przełyku. Sonda emituje ultradźwięki, które odbijają się do badanych struktur i w wyniku tego uzyskuje się szczegółowy obraz serca.

Jeśli lekarz podejrzewa cukrzycę, może zlecić wykonanie badania krwi. Może okazać się konieczne dokładne monitorowanie ciśnienia tętniczego. Jeśli pacjent chrapie, wstrzymuje oddech podczas snu i odczuwa senność w ciągu dnia, lekarz może skierować go na dodatkowe badania w kierunku obturacyjnego bezdechu sennego. Pacjentom z nadwagą lekarz może udzielić porad w zakresie aktywności fizycznej, diety oraz metod odchudzania.

Leczenie farmakologiczne

W leczeniu migotania przedsionków stosuje się tzw. leki antyarytmiczne. Pomagają one przywrócić prawidłowy rytm serca oraz kontrolują częstość akcji serca. Lekarz wybierze dla pacjenta odpowiedni rodzaj leków antyarytmicznych w zależności od postaci migotania przedsionków, kondycji Twojego serca, innych przyjmowanych leków oraz skutków ubocznych tych leków.

Czym jest kardiowersja?

Kardiowersja, nazywana również kardiowersją elektryczną, polega na przywróceniu rytmu serca do prawidłowego rytmu zatokowego. Kardiowersję przeprowadza się wyłącznie u osób, u których występuje napad migotania przedsionków i przywrócenie prawidłowego rytmu zatokowego jest konieczne ze względu na skrajny dyskomfort, lub u których napad migotania przedsionków trwa od wielu dni i samoistna konwersja do rytmu zatokowego jest bardzo mało prawdopodobna. Do serca dostarczany jest impuls elektryczny za pośrednictwem dwóch elektrod – jednej umieszczonej z przodu, a drugiej z boku lub z tyłu klatki piersiowej. Przed rozpoczęciem kardiowersji pacjent otrzymuje znieczulenie ogólne lub silne środki uspokajające, dzięki którym nie poczuje wyładowania elektrycznego.

Ablacja migotania przedsionków

Ablacja to metoda leczenia migotania przedsionków polegająca na ostrożnym i precyzyjnym wypaleniu lub zamrożeniu fragmentu tkanki przedsionków w celu wytworzenia blizny, która pełni rolę zapory i blokuje przewodzenie impulsów elektrycznych będących przyczyną nieprawidłowego rytmu serca. Ablacja migotania przedsionków jest często stosowana, gdy leki lub inne metody leczenia okazują się nieskuteczne, ale w przypadku niektórych pacjentów może być również zastosowana jako leczenie pierwszego rzutu. Podczas zabiegu do żyły udowej w okolicach pachwiny wprowadzane są cienkie przewody zwane cewnikami, które następnie przesuwane są aż do wnętrza serca. Zabieg trwa około jednej do kilku godzin i wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym z zastosowaniem środków przeciwbólowych i uspokajających lub w znieczuleniu ogólnym. Ablację wykonuje elektrofizjolog w specjalistycznym szpitalu.

Jak zapobiegać udarom mózgu?

Do udaru mózgu dochodzi, gdy dopływ krwi do mózgu zostaje znacznie ograniczony lub zatrzymany, a komórki mózgowe ulegają uszkodzeniu lub obumierają. Mózg do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje ciągłego dopływu krwi, która dostarcza mu tlen i niezbędne składniki odżywcze.

W profilaktyce udaru mózgu zaleca się przede wszystkim prowadzenie zdrowego trybu życia, obejmującego regularne ćwiczenia i zdrową dietę, unikanie palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu oraz leczenie chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.

Migotanie przedsionków (AF) może być bezpośrednią przyczyną udaru mózgu. AF spowalnia przepływ krwi do lewego przedsionka, co może prowadzić do tworzenia się skrzeplin. Skrzepliny następnie mogą wydostać się z przedsionka i wraz z prądem krwi przemieścić się do mózgu, co w przypadku zatkania tętnicy może doprowadzić do udaru. U osób z AF, które znajdują się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia udaru, w celu ograniczenia ryzyka powstawania zakrzepów stosuje się leki rozrzedzające krew. Lekami rozrzedzającymi krew może być warfaryna (antagonista witaminy K) lub bezpośrednie doustne leki przeciwzakrzepowe (DOAC lub NOAC), np. apiksaban, dabigatran, rywaroksaban i edoksaban. Lekarz oceni Twoje ryzyko udaru mózgu z wykorzystaniem skali CHA₂DS₂-VASc i jeśli zdecyduje, że wymagana jest dodatkowa ochrona, zapisze najodpowiedniejszy lek przeciwzakrzepowy.

Jak zapobiegać niewydolności serca?

U osób z migotaniem przedsionków, które występuje cały czas (przetrwałym lub utrwalonym) ważne jest, aby serce nie biło cały czas za szybko. Lekarz sprawdzi tętno spoczynkowe pacjenta i w razie potrzeby przepisze leki zwalniających pracę serca.